Onderzoek toont aan dat leraren en ouders vaak onbewust verschillen in verwachtingen hebben van jongens en meisjes. Hoogbegaafde meisjes worden vaak minder herkend omdat ze geneigd zijn hun intellectuele capaciteiten minder te tonen of zelfs te verbergen om sociale acceptatie te behouden (Bianco et al., 2011). Dit kan leiden tot gemiste kansen voor gerichte begeleiding en stimulering.
Verschillende uitingsvormen van hoogbegaafdheid.
Bij meisjes uit hoogbegaafdheid zich vaak op minder opvallende manieren, zoals een sterke verbale vaardigheid, emotionele intensiteit of perfectionisme (Silverman, 2013). Deze kenmerken worden niet altijd gekoppeld aan hoogbegaafdheid en kunnen daardoor onopgemerkt blijven.
Sociale aanpassing.
Veel hoogbegaafde meisjes passen zich aan aan de groepsnormen, wat kan resulteren in onderpresteren of het vermijden van activiteiten waarin zij kunnen excelleren (Cross & Cross, 2017). Dit aanpassingsgedrag maakt het voor leerkrachten moeilijker om de hoogbegaafdheid te signaleren.
Het belang van vroege herkenning.
Positieve identiteitsontwikkeling
Vroege herkenning helpt hoogbegaafde meisjes een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Zonder deze erkenning kunnen zij zichzelf als "anders" of "ongeschikt" ervaren, wat later kan leiden tot een laag zelfvertrouwen en een gebrekkige motivatie (Reis & Renzulli, 2010).
Intellectuele uitdaging
Het herkennen van hoogbegaafdheid stelt leerkrachten in staat om uitdagend lesmateriaal aan te bieden, waardoor deze meisjes intellectueel geprikkeld blijven en hun volledige potentieel kunnen ontwikkelen (VanTassel-Baska, 2005).
Preventie van emotionele problemen
Onderpresteren en aanpassingsgedrag kunnen op latere leeftijd leiden tot gevoelens van isolatie, angst en depressie (Neihart, 2006). Vroege identificatie en ondersteuning kunnen deze risico's verkleinen.
Strategieën voor herkenning en ondersteuning
Professionele ontwikkeling van leerkrachten
Het trainen van leerkrachten in het herkennen van de minder zichtbare kenmerken van hoogbegaafdheid is essentieel. Dit kan helpen om genderbias te minimaliseren en hoogbegaafde meisjes de erkenning te geven die zij verdienen (Moon, 2009).
Observatie en diagnostiek
Systematische observaties en gebruik van gestandaardiseerde instrumenten zoals IQ-tests en creativiteitsschalen kunnen helpen bij het identificeren van hoogbegaafdheid, zelfs als deze zich op een minder conventionele manier uit.
Creëren van een veilige omgeving
Een omgeving waarin meisjes zich vrij voelen om hun talenten te tonen zonder angst voor sociale uitsluiting, bevordert niet alleen hun academische prestaties maar ook hun sociale en emotionele welzijn.
Conclusie
Herkenning van hoogbegaafdheid bij meisjes in de kleuterschool is van cruciaal belang voor hun ontwikkeling. Door aandacht te besteden aan genderstereotypen, minder zichtbare uitingsvormen van hoogbegaafdheid en sociale aanpassingsstrategieën, kunnen leerkrachten en ouders een omgeving creëren waarin hoogbegaafde meisjes zich kunnen ontplooien. Dit vereist zowel een verandering in bewustzijn als concrete interventies op schoolniveau.
Referenties
Bianco, M., Harris, B., Garrison-Wade, D., & Leech, N. (2011). Gifted girls: Gender bias in gifted referrals. Journal for the Education of the Gifted, 34(4), 588–616.
Cross, J. R., & Cross, T. L. (2017). Social and emotional development of gifted students: The role of the teacher. Gifted Child Today, 40(4), 244–246.
Moon, S. M. (2009). Myth 15: High-ability students don’t face problems and challenges. Gifted Child Quarterly, 53(4), 274–276.
Neihart, M. (2006). Identification and intervention strategies for gifted children with coexisting disabilities. Gifted Education International, 22(1), 96–104.
Reis, S. M., & Renzulli, J. S. (2010). Gender issues in gifted education. Handbook of Giftedness in Children: Psychoeducational Theory, Research, and Best Practices, 209–229.
Renzulli, J. S. (1978). What makes giftedness? Reexamining a definition. Phi Delta Kappan, 60(3), 180–184.
Silverman, L. K. (2013). Giftedness 101. Springer Publishing Company.
VanTassel-Baska, J. (2005). Acceleration strategies for teaching gifted learners. Focus on Exceptional Children, 37(3), 1–8.